Có gì đặc biệt về quả cam trong Tết Nguyên Đán?

(SeaPRwire) –   Khi các gia đình chuẩn bị cho Năm Rồng bắt đầu từ ngày 10 tháng 2, không có lễ kỷ niệm Tết Nguyên Đán nào được coi là trọn vẹn nếu không có quýt Ponkan, loại quả ngọt, chua nhẹ và dễ bóc được trang trí quanh nhà và được du khách ăn như bữa ăn nhẹ.

Sự phổ biến của loại quả này trong mùa lễ hội có lịch sử lâu đời. Ít nhất là từ thời nhà Thanh, cha mẹ người Trung Quốc sẽ đặt hoa quả như quýt Ponkan, vải thiều, chà là hoặc hồng cùng phong bao lì xì bên trong là tiền dưới gối để tránh xa những con quái vật trong dân gian. Sau đó, trẻ em sẽ ăn hoa quả khi thức dậy vào sáng hôm sau.

Có nhiều cách giải thích tại sao quýt Ponkan được coi là biểu tượng may mắn như vậy—một phần chính xuất phát từ cách phát âm của chúng. Một số người nói rằng cách phát âm quýt Ponkan tiếng Quan thoại (ju) giống với cách phát âm chữ may mắn (ji). Những người khác chỉ ra cách phát âm tiếng Quảng Đông (gam), giống với cách phát âm “vàng”. Người Trung Quốc nổi tiếng với một số lượng lớn trò chơi chữ – thực hành gán niềm tin mê tín vào một số từ và cụm từ nhất định – trong Tết Nguyên đán, một truyền thống được cho là có thể mang lại may mắn trong cả năm. (Những loại trái cây khác được coi là may mắn trong văn hóa Trung Quốc bao gồm táo, đồng âm với “sự an toàn”, và vải thiều, đồng âm với “lợi nhuận” – mặc dù tất nhiên là chẳng loại nào được ưa chuộng như quýt Ponkan trong Tết Nguyên Đán.)

Ngoài việc có tên gọi mang điềm lành, màu đỏ vàng và hình tròn của quýt Ponkan cũng được coi là biểu tượng của may mắn. Chúng thậm chí đã truyền cảm hứng cho nghệ thuật Trung Quốc trong hàng nghìn năm: bài thơ cổ Li Sao, thường được cho là tác phẩm của nhà thơ Qu Nguyên thời Chiến Quốc, ca ngợi một chàng trai với hình ảnh ẩn dụ trung tâm là trái cây và cây cối; thư gửi cho một người bạn của nhà văn Vương Hi Chi thời nhà Tấn, được coi là nhà thư pháp vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc, đã được lưu giữ như một trong những đoạn văn nổi tiếng nhất của ông gần hai nghìn năm sau. Trong khi đó, ở tỉnh Wakayama của Nhật Bản, nổi tiếng với việc trồng quýt Ponkan, có loại mikan, còn được gọi là quýt Ponkan Satsuma.

Ngày nay, quýt Ponkan vẫn là một loại trái cây phổ biến, đến nỗi mọi người sẽ chi số tiền lớn để có loại chất lượng cao nhất mà họ tìm thấy. (Vào năm 2020, một thùng quýt Ponkan Satsuma ở Nhật Bản đã được bán đấu giá với giá gần 6,4 triệu đô la.) Trong khi đó, những người khác muốn mua quýt Ponkan thông thường, giá cả phải chăng thường phải đối mặt với tình trạng thiếu hàng trong Tết Nguyên Đán, khi loại quả này trở thành mặt hàng thiết yếu của hầu hết các hộ gia đình để tổ chức lễ hội.

Ở miền Nam Trung Quốc, quýt Ponkan được tặng trong Tết Nguyên Đán, một truyền thống sau đó đã lan sang các nước Đông Nam Á như Singapore, Malaysia và Indonesia với đông đảo người dân gốc Hoa. Người ta tặng nhau quýt Ponkan theo cặp — các số chẵn thường được coi là điềm lành trong khi các số lẻ không được hoan nghênh — giữa những người họ hàng như một hành động chúc may mắn. Những quả có cả cuống và lá còn mang thêm ý nghĩa tượng trưng cho sự trường thọ và sinh sôi nảy nở.

Ở Nhật Bản, trong Tết Nguyên Đán, quýt Ponkan thường được dùng làm kagami mochi — làm từ hai chiếc bánh gạo tròn xếp chồng lên nhau. Mặc dù theo truyền thống, món này được phủ bằng một quả cam đắng gọi là daidai (được chọn vì âm thanh giống với cụm từ “thế hệ này sang thế hệ khác”), nhưng hiện nay nó thường được thay thế bằng mikan, một loại quýt Ponkan khác thường ngọt hơn. Trong khi đó, ở Hàn Quốc, loại trái cây này không gắn liền chặt chẽ với Tết Nguyên Đán như ở các nước láng giềng. Nhưng quốc quả của đất nước này vẫn được ưa chuộng quanh năm, thường được dùng làm quà tặng và được mọi người thưởng thức.